CHP Milletvekili Türeli: Kamu Özel İşbirliği Modeli Kara Delik Haline Geldi
CHP İzmir Milletvekili Rahmi Aşkın Türeli, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda; “Bugün kamu özel işbirliği (KÖO) öyle bir noktaya geldi ki, 2024 yılında bütçeden ayrılan toplam para 162,4 milyar. Bunun 83,7 milyar lirası, tam yarısı şehir hastanelerine ayrılıyor. Şehir hastanelerine ayrılan para 2025’te 97,9 milyar, 2026’da ise 99,4 milyar. Bu rakam giderek artıyor. Bu rakamlar belli bir enflasyon varsayımı ve döviz kuru varsayımıyla yapıldı. Bu model bir kara deliğe dönüştü. Normalde halkın yapacağı işler için her yıl buraya çok para ödüyoruz” dedi.
Sağlık Bakanlığı’nın 2024 yılı bütçe teklifi TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşülüyor. Görüşmelerde CHP İzmir Milletvekili Rahmi Aşkın Türeli özetle şunları söyledi:
“SAĞLIK HARCAMALARININ MİLLİ GELİR İÇERİSİNDEKİ PAYI OECD ORTALAMASI YÜZDE 9,7, TÜRKİYE YÜZDE 4,9, NEREDEYSE SON YERDE”
“Uluslararası karşılaştırma yapmak önemli. Türkiye’nin kendi içinde bir gelişimi var ama sonuçta biz neredeyiz? OECD değerlendirmesi sağlıklı bir değerlendirme. Sağlık harcamalarının milli gelir içindeki payına bakıyoruz, OECD ortalaması yüzde 9,7, Türkiye Yüzde 4,9 ile neredeyse son sırada yer alıyor. 100 bin kişi başına.” Hekim sayısı OECD ortalaması 365, Türkiye’de 217. 100 bin kişiye düşen ortalama diş hekimi sayısı 78, OECD’ye göre Türkiye’de 47. Türkiye’de 10 bin kişiye düşen yatak sayısı 43, OECD ortalaması 30. Türkiye’de gebeliğe bağlı anne ölüm hızı 100 binde 13,1, 2023 hedefi ise 100 binde 6 oldu ama iki kattan fazla arttı. Baktığımızda kıyaslandığında çok ciddi bir sıçrama göremiyoruz.
“PPP MODELİ BİR KARA DELİK OLMUŞTUR. KAMUYUN NORMALDE YAPACAĞI ŞEYLER İÇİN BURAYA HER YIL ÇOK PARA ÖDÜYORUZ”
Sağlık yatırımları önemlidir. Kamu sağlık yatırımlarının milli gelir içindeki payı 2002 yılında binde 2,5 iken 2022 yılında binde 1,9’a düştü. Artmadı aksine azaldı, bu da halkın sağlık alanından çekildiği anlamına geliyor. Her zaman şunu söylüyoruz; fiziki, sosyal ve teknolojik altyapı kamunun sorumluluğunda olmalıdır. Günümüzde kamu özel ortaklığı (KÖO) öyle bir noktaya gelmiştir ki, KÖİ modeli; 2024 yılında bütçeden ayrılan toplam para miktarı 162,4 milyar oldu. Bu tutarın 83,7 milyar lirası, yani tam yarısı şehir hastanelerine ayrılıyor. Şehir hastanelerine ayrılan para 2025’te 97,9 milyar, 2026’da ise 99,4 milyar olacak. Bu sayılar giderek artıyor. Bu rakamlar belli bir enflasyon varsayımı ve döviz kuru varsayımıyla yapılıyor. Bu model bir kara delik gibi oldu. Normalde halkın yapacağı işlere her yıl çok para ödüyoruz.
“KAMU İSTİHDAMININ ARTMASI GEREKİYOR”
Bazı şehir hastanelerini kamu-özel ortaklığı modeliyle yapmaktan vazgeçip kamuya açtınız. Keşke böyle bir model hiç başlamasaydı. Onlara 25 yıl kira ödeyeceğiz. Buna şartlı sorumluluk diyorlar. Bu gelecek nesilleri borç altına sokan bir şey. Birçok alanda ciddi sorunların olduğunu görüyoruz. Kamu istihdamının artması gerekiyor. “Hem nicelik hem de nitelik açısından daha yeterli ve kaliteli hizmet sunmamız gerektiğini, sosyal devlet olmanın gerektirdiği alanda kamu istihdamının artması gerektiğini düşünüyorum.”
